Ο Νέος Εθνικισμός

του Δημήτρη Παπαγεωργίου

Για πολλούς από εμάς ο αυτοπροσδιορισμός ως "Εθνικιστές" είναι απλά μια ομπρέλα, η οποία σκοπό έχει να αναδείξει κάποιο μίνιμουμ κοινών αξιών, ένα μίνιμουμ κοινών θέσεων για πολύ βασικά ζητήματα. Σαφώς και υπάρχουν αρκετές διαφοροποιήσεις, άλλοτε βασικές, άλλοτε μικρές μεταξύ αρκετών από εμάς. Τι είναι όμως αυτή η ομπρέλα, ο Εθνικισμός; Τι διαστάσεις προσδίδονται στην έννοια;

Σίγουρα ο εθνικισμός δεν είναι ιδεολογία. Στερείται προγραμματικής διάστασης και δεν μπορεί να κατηγοριοποιηθεί. Η βασική του διαφορά με την φιλελεύθερη κρατούσα αντίληψη, είτε στην μαρξιστική είτε στην καπιταλιστική εκδήλωσή της είναι η αντίθεση στην οικονομιστική-ατομικιστική αντίληψη. Από την στιγμή που αυτό γίνεται ξεκάθαρο, είναι εύκολο να προχωρήσουμε στο επόμενο βήμα.

Και αυτό είναι ο μετα-χρονικός προσδιορισμός του. Καθώς ο εθνικισμός όπως προαναφέρθη δεν είναι δομημένη ιδεολογία, είναι φυσικό σε κάθε χρονική στιγμή να λαμβάνει διαφορετικές μορφές και εκφάνσεις, ανάλογα με τις ανάγκες της εποχής αλλά και του χώρου στον οποίο εκδηλώνεται. Ο εθνικισμός μπορεί να παρουσιαστεί μέσα από την δεξιά, έχει όμως εκδηλωθεί και από τα αριστερά. Μπορεί να είναι αντιδραστικός αλλά και προοδευτικός. Μία είναι η απαραίτητη προϋπόθεση. Να έχει έναν συγκεκριμένο διαλεκτικό αντίθετο. Ο Γερμανικός εθνικισμός του 19ου αιώνα δεν θα μπορούσε να υπάρξει εάν δεν υπήρχε η τρομακτικά επιθετική Πρωσία.

Κάθε εθνικισμός πρέπει να έχει τον δικό του αντίπαλο. Γιατί τότε αποτελεί τον πόλο ο οποίος χρησιμοποιείται από το "κοινό" για να αντιμετωπίσει την απειλή. Άρα και σε κάθε περίπτωση λαμβάνει διαφορετική μορφή.

Η ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑ

Το Σάββατο 8 Δεκεμβρίου, στην Αθήνα, στην Πλατεία Κολοκοτρώνη έλαβε χώρα μία εκδήλωση για την Μακεδονία. Το πλαίσιο της εκδήλωσης δεν ήταν σαφώς προσδιορισμένο. Ο κόσμος που έλαβε μέρος σε αυτή δεν ήταν κομματικά ή οργανωτικά προσδιορισμένος. Τα συνθήματα που ακούστηκαν δεν ανήκαν κάπου συγκεκριμένα.

Οφείλουμε να αναγνωρίσουμε την αλήθεια και να παραδεχτούμε ότι η συγκεκριμένη εκδήλωση, πολύ λίγο θα μπορέσει να επηρεάσει την πορεία που θα λάβει το Σκοπιανό. Θα πρέπει όμως επίσης να αναγνωρίσουμε ότι η συγκεκριμένη εκδήλωση απετέλεσε το νηπιακό ίσως πρώτο βήμα της χώρας μας στον εθνικισμό της νέας χιλιετίας. Έναν εθνικισμό ο οποίος έχει εξελιχθεί και ο οποίος καλείται να αντιμετωπίσει εξελιγμένες απειλές οι οποίες δεν μπορούν να αντιμετωπιστούν με ρητορική και οργανωτικά σχήματα περασμένων δεκαετιών ή ακόμα και αιώνων.

Και δεν θα έπρεπε να είναι αλλιώς. Ο εχθρός του ελληνικού εθνικισμού σήμερα, δεν είναι τα Σκόπια, όπως δεν θα μπορούσε να είναι και η Τουρκία. Η κατάσταση με το Σκοπιανό, δεν αποτελεί παρά ένα σύμπτωμα.

Το να κατανοήσουμε αυτό, θα μας είναι απόλυτα απαραίτητο, αν θέλουμε να κάνουμε το απαραίτητο διανοητικό άλμα το οποίο θα μας επιτρέψει να ενσωματώσουμε τις ιδέες μας σε ένα ευρύτερο πλαίσιο κοινωνικής δράσης.

Το πρόβλημα που καλείται να αντιμετωπίσει σήμερα ο ελληνικός εθνικισμός είναι σχεδόν πανομοιότυπο με αυτό όλων σχεδόν των Ευρωπαϊκών χωρών. Με μια λέξη, η οποία πλέον ακούγεται ως κλισέ, είναι η Παγκοσμιοποίηση.

Ο ΠΡΟΣΔΙΟΡΙΣΜΟΣ ΤΟΥ ΕΧΘΡΟΥ

Για τους περισσότερους Έλληνες, η Παγκοσμιοποίηση είναι συνυφασμένη με την πολιτική των Η.Π.Α. Πρόκειται για μια υπεραπλοποίηση. Οι ΗΠΑ, τυγχάνει την παρούσα στιγμή να αποτελούν τον φορέα της Παγκοσμιοποίησης. Η Παγκοσμιοποίηση όμως, όντας μία υπερεθνική έννοια, δεν μπορεί να είναι συνδεδεμένη με ένα κράτος, ακόμα και αν αυτό είναι τόσο πολύ-πολιτισμικό ή πολυφυλετικό όπως οι ΗΠΑ.

Με την απλή αυτή λογική, καταλαβαίνουμε πόσο λάθος είναι κάποιες απόψεις που ακούγονται τελευταία, οι οποίες προσπαθούν να θέσουν ως αντίπαλο δέος της Παγκοσμιοποίησης κάποια εφάμιλλη των ΗΠΑ, δύναμη, όπως ίσως η Ε.Ε.

Αν και το όραμα μιας Ευρωπαϊκής Κοινότητας ήταν πάντα θελκτικό για τους εθνικιστές, στην προκειμένη περίπτωση η δημιουργία μίας Ε.Ε., η οποία θα προωθεί απλά από διαφορετική πλευρά την Παγκοσμιοποίηση μόνο αποστροφή μπορεί να προκαλέσει.

ΚΑΙ ΤΩΡΑ ΤΙ;

Αυτό το οποίο καλούμαστε να προστατέψουμε είναι όχι απλά η πατρίδα μας, με την έννοια της ασφάλειας των συνόρων, αλλά το ίδιο το δικαίωμά μας να υπάρχουμε μέσα σε κοινότητες, όπως αυτές έχουν καθοριστεί μέσα από μία μακρά εξελικτική διαδικασία. Ο εθνικισμός του 2007 δεν μπορεί να είναι απλά μεγαλοιδεατισμός. Γιατί τι νόημα έχει αυτός, όταν την συγκεκριμένη στιγμή δεν μπορούμε να ελέγξουμε ούτε καν αυτά που ήδη μας ανήκουν. Άρα δεν μας ανήκουν.

Αλλά δεν μπορεί να αφορά και αποκλειστικά ένα σύστημα πολιτειακής οργάνωσης. Πολύ λίγη σημασία έχει για τον γράφων το χρώμα που φέρει η κυβέρνηση και η αντιπολίτευση της χώρας. Αριστεροί ή δεξιοί, οι κυβερνώντες έχουν αποδεχτεί την υποταγή της χώρας σε οικονομικούς "ντόπιους" ή "ξένους" μεγαλοπαράγοντες. Αυτή ακριβώς είναι η πεμπτουσία του δικού μας αγώνα.

Το να καταφέρουμε, να θέσουμε την σημασία του συμφέροντος της κοινότητος - στη συγκεκριμένη περίπτωση του Ελληνικού Έθνους- πάνω από τα συμφέροντα του Εμπόρου ο οποίος σήμερα ελέγχει μέσω της διαδικασίας της Παγκοσμιοποιήσεως την χώρα μας. Θα αποδειχθούμε αρκετά έξυπνοι για να το πετύχουμε;

άρθρο στο τεύχος 7 ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΣ 2007 του περιοδικού PATRIA