Ήταν Ναζί ή κομμουνιστές τα Στρουμφάκια;

Γράφει ο Ντίνος Ρητινιώτης 

 Με αφορμή τη νέα περιπέτεια των στρουμφ -που προβάλλεται στη χώρα μας από την προηγούμενη εβδομάδα- κάναμε μια αναδρομή στις ιδεολογικές αναζητήσεις των κατά καιρούς θεωρητικών της… στρουμφολογίας. Οταν ήμουν πιτσιρίκι και ξυπνούσα πρωί πρωί για να δω «Στρουμφάκια», το μόνο δίλημμα που είχα να αντιμετωπίσω πριν από κάθε επεισόδιο ήταν εκείνο που μου έβαζε -κάθε φορά- η μητέρα μου: «Ντίνοοοο! Μερέντα ή μέλι στο ψωμίιιι;» Αθώες εποχές. Στις μέρες μας, όπου τα πάντα έχουν γίνει πιο σύνθετα, είναι επόμενο να έχω να αντιμετωπίσω πιο περίπλοκα διλήμματα. Οπως, ας πούμε, το να απαντήσω στο εάν τα στρουμφάκια είναι… φασισταριά ή κομμούνια!Ειλικρινά, ούτε εγώ ο ίδιος θα περίμενα ποτέ ότι θα έρθει η ημέρα που θα χρησιμοποιούσα στην ίδια πρόταση τις λέξεις «στρουμφάκια», «ναζί» και «κομμουνιστής». 

 Ευτυχώς υπάρχουν και χειρότεροι, που έχουν βγάλει ακόμα και βιβλία για τις πολιτικές τους τοποθετήσεις. Οπως ο Γάλλος κοινωνιολόγος Αντουάν Μπουενό, ο οποίος, έπειτα από… έρευνα (σσ. τον φαντάζομαι να τσακώνεται με το γιο του που ήθελε να δει “Superman”) που έκανε πριν από μερικούς μήνες, συμπέρανε πως το αγαπημένο κόμικ των παιδικών μας χρόνων δεν είναι τελικά και τόσο αθώο, εφόσον περνάει κρυφά μηνύματα που παραπέμπουν σε αυταρχικά και ολοκληρωτικά πρότυπα, όπως το ναζιστικό (κυρίως) και το σοβιετικό. 

Για να υποστηρίξει τη θεωρία του, ο Μπουενό μάς πηγαίνει 50 χρόνια πίσω. Τότε που η πρώτη έκδοση του δημιουργού του κόμικ, του Βέλγου Πεγιό, βρήκε κλειστές τις πόρτες των εκδοτών. Και αυτό γιατί οι τελευταίοι έκριναν το σενάριό του ρατσιστικό. Το συγκεκριμένο έργο, με την ονομασία “Black Smurfs”, έδειχνε τα στρουμφάκια που είχαν μολυνθεί από το τσίμπημα μιας μέλισσας να αρρωσταίνουν και να γίνονται μαύρα (και όχι κίτρινα, μοβ, πράσινα ή ένα χρώμα τέλος πάντων που συνήθως αποτυπώνει την ασθένεια στα κόμικς). Μαζί με το χρώμα τους άλλαξε και η συμπεριφορά τους, η οποία έγινε βλακώδης και πρωτόγονη. Ο ρατσιστικός συνειρμός είναι εμφανής σύμφωνα με το Γάλλο ερευνητή. Πέρα από αυτό, ο Μπουενό δεν θεωρεί τυχαίο και το ότι ο Δρακουμέλ παρουσιάζεται βρόμικος, φιλάργυρος, με μεγάλη και γαμψή μύτη. Τα κατεξοχήν, δηλαδή, αντισημιτικά πρότυπα που έκαναν θραύση σε όλη την Ευρώπη τις δεκαετίες του ’30 και του ’40. Η ονομασία της γάτας του, της Azriel (ηχεί παρόμοια με το «Ισραήλ»), αποτελεί για κάποιους έναν ακόμα υπαινιγμό του κόμικ για την εβραϊκή προέλευση του απόλυτου κακού. Αλλοι το προχωράνε περισσότερο. Βρίσκουν ομοιότητες ανάμεσα στα στρουμφάκια και τη ρατσιστική οργάνωση των ΗΠΑ, την ΚΚΚ. Οπως ο αρχηγός της, ο Μεγάλος Δράκος, έτσι και ο Μπαρμπα – Στρούμφ ξεχώριζε από τα υπόλοιπα μέλη εξαιτίας του κόκκινου σκούφου του. Και η Στρουμφίτα; Η ξανθιά τσαχπίνα έχει και αυτή το ρόλο της. Σύμφωνα με τον Μπουενό, τα ανοιχτόχρωμα χαρακτηριστικά της παραπέμπουν στο καθαρό φυλετικό πρότυπο της άριας φυλής που επικαλούνταν ανελλιπώς ο Χίτλερ. 

 Αλλά υπάρχει και η άλλη όψη του νομίσματος. Αυτή που υποστηρίζει ότι το στρουμφοχωριό παραπέμπει στο πρότυπο της κομμουνιστικής πολιτικής οργάνωσης. Ελλειψη ατομικής ιδιοκτησίας, παντελής απουσία χρήματος, οικονομία βασισμένη στην έννοια της συλλογικότητας, κοινά συσσίτια, πλήρης καταμερισμός εργασίας, ένας Papa Smurf που φέρνει σε κάτι από… πατερούλη Στάλιν και ένας Σπιρτούλης που «μυρίζει» Τρότσκι, αποτελούν ορισμένα από τα επιχειρήματα των υπερασπιστών της κομμουνιστικής φύσης των αγαπημένων SMURF. Μια και είπαμε SMURF, ας μην ξεχάσουμε να αναφερθούμε στη μετάφραση του ακρωνυμίου από τους υποστηρικτές της κόκκινης εκδοχής, δηλαδή “Social Men Under Red Father”. Αυτή η πλευρά δεν βλέπει στο πρόσωπο του Δρακουμέλ τον… αιώνιο Εβραίο, αλλά τον ενσαρκωτή του Ιμπεριαλισμού, ο οποίος, έχοντας ως ύψιστο σκοπό να συγκεντρώσει ολοένα και περισσότερο πλούτο, έχει βαλθεί να εξολοθρεύσει το… σοσιαλιστικό χωριό. 

 Προσωπικά, δεν πιστεύω τίποτα από τα παραπάνω. Αν δεν δω με τα μάτια μου τη Στρουμφίτα να μοιράζει «Οδηγητή» έξω από τον ΗΣΑΠ στον Περισσό, τον εργασιομανή Προκόπη σε πορεία του ΠΑΜΕ, τον Κηπουρό σε αγροτικό μπλόκο στα Τέμπη και το καλλιτεχνικό στρουμφάκι, τον Ντορεμί, να ανοίγει συναυλία της ΚΝΕ μαζί με τον Παπακωνσταντίνου, δεν υπάρχει περίπτωση να πιστέψω ότι διαθέτουν απόθεμα κομμουνιστικής ορθοδοξίας. Οπως και δεν πείθομαι για τη νεοναζιστική τάση όλων των παραπάνω, εκτός και αν τους δω να επιδίδονται σε πογκρόμ ενάντια σε Πακιστανούς στον Αγιο Παντελεήμονα. «Μου τη σπάνε οι συνομωσιολόγοι», ακούω ήδη να ψιθυρίζει ο Γκρινιάρης… 

αναδημοσίευση από άρθρο της Metropolis με τίτλο: Τι ψηφίζει ο μπαρμπα-Στρουμφ